در روز ، در هفته ، در ماه چقدر با كودكتان بازي مي كنيد ؟

زماني كه سخن از بازي به ميان مي آيد آنچه در ذهن بيشتر ما نقش مي بندد بازي كودك با همسالان خود است ، اما آنچه در مسائل تربيتي كودك مطرح مي شود بازي كودك با والـدين اوست .
امروزه با توجه به نوع زندگي ها ، والدين وقت كمتري را با كودكان خود مي گذرانند و عموما براي جبران اين مساله به خريدن اسباب بازي اكتفا مي كنند . البته خريد اسباب بازي اصلا بد نيست ولي جاي بازي با كودك را نمي گيرد ؛ بازي با كودك از اهميت بسيار بيشتري برخوردار است زيرا كودكـان قدرت تخيل بالايي دارند و مي توانند با آنچه در اختيار دارند بازي كنند و از آن لذت ببرند .
اهميت بازي كودك با والدين از اين نظر مطرح است كه والد وقتي زمان خاصي را به كودكش اختصاص مي دهد ، اين وقت كه عموما از پيش تعيين مي شود بايد دقيقا همان زمان بازي باشد . پيشنهاد مي شود تنها يكي از والدين با كودك يا كودكان خود شروع به بازي كند زيرا تجربه نشان داده است بازي دو والد با كودك نتيجه مطلوب نمي دهد .
در اين زمان كه مد نظر ماست عملا يكي از والدين مانند يك كودك با فرزند خود بازي مي كند . اين نكته مهم است كه اگرچه ما در زندگي روزمره عموما اجازه رهبري و مخالفت به كودكان خود نمي دهيم ، اما در بازي مي توان رهبري را به كودك سپرد و از كودك در مورد موقعيت هاي مختلف سوال كرد . در حالي كه واقعيت اين است كه ما كنترل بازي را در دست داريم . پرسش از كودك و اجازه رهبري به او دادن به رشد اجتماعي و توان حل مساله و افزايش قدرت و تفكر خلاق كودك كمك مي كند .
همچنين از طريق بازي مي توانيم ارزش هاي خود را به صورت ظريفي در قالب بازي به كودكانمان انتقال دهيم . مثلا صحنه اي ترتيب بدهيم كه يك نفر مجروح است و از كودك بپرسيم كه چه بايد كرد ، چگونه بايد به فرد مجروح كمك كرد ، آيا بايد او را به بيمارستان برد ، و از اين قبيل …
فراموش نشود كه اصل بازي براي ايجاد يك رابطه عاطفي مناسب است و در اين رابطه بايد هر دو طرف لذت ببرند . بنابراين پيشنهاد مي شود بازي هايي را با كودك انجام دهيم كه خودمان تا حدودي به آن تمايل و از آن آگاهي داريم .
بهتر است از مدل هاي مشخص در بازي بپرهيزيم ، به اين معنا كه در زندگي واقعي پدر نقش مادري ندارد ، اما در بازي مي تواند اين نقش را داشته باشد . به خاطر بسپاريم در بازي هر چيزي ممكن است زيرا مي خواهيم به گسترش خلاقيت كودك كمك كنيم .
مطلبي كه بسيار مهم است حفظ خط احترام و عدم خشونت است . يعني عليرغم اين كه ما هر دو كودك هستيم و با يكديگر بازي مي كنيم ، خط احترام و عدم خشونت نبايد شكسته شود و كودك اجازه توهين كردن يا پرتاب چيزي به والد خود را ندارد . اما بحث مخالفت ، با اين مقوله متفاوت است .
جاي بازي نيز بسيار اهميت دارد . در آپارتمان هاي كوچك مي توان از سفره براي آموزش حد و حدود مكان بازي كودك استفاده شود .
تعيين زمان براي بازي از اين نظر مهم است كه فرزندان ما با اين كه در خردسالي درك مشخصي از زمان ندارند ، بايد بدانند كه ما مرتب با آنها بازي مي كنيم . مساله اي كه بيشتر اوليا با آن مواجه هستند مقاومت كودكان در پايان بازي است . به اين دليل ما از ترس به وجود آمدن چنين مساله اي ، اصلا با آنها بازي نمي كنيم ، در صورتي كه راه حل آن ساده است . اول اين كه كودكي كه بداند به طور نسبتا مرتب با وي بازي مي شود و نيز اين زمان از كيفيت و اهميت زيادي برخوردار است ، زودتر قانع مي شود زيرا احساس نمي كند اين موقعيت به طور اتفاقي نصيب وي شده است .
نكته ديگر اين كه مي توان از قبل به كودك گفت بعد از يك حركت ، بازي تمام است .
بعد از پايان بازي نيز مهم است كه به صورتي از نقش بازيكن درآييم و دوباره به نقش واقعي خود به عنوان پدر يا مادر برگرديم . بنابراين بايد به كودك آموخت زماني كه بازي تمام مي شود من دوباره والد تو هستم .
در نگاهي به بازي هاي سنتي مي توانيم بازي هاي بسيار مناسبي كه با روحيات خود و فرزندانمان سازگار باشد پيدا كنيم . از جمله بازي هاي مناسب اين است كه با استفاده از لباس هاي گوناگون در نقش هاي مختلف ظاهر شويم و به قصه گفتن بپردازيم . قصه گفتن در عين حال كه به قوه تخيل كودك كمك مي كند ، به وي هنر گوش كردن را نيز مي آموزد .
بسياري از هنرمندان و نويسنگان مشهور كه آثار بزرگي را از خود به جاي گذاشته اند ، كساني هستند كه كودكي خود را فراموش نكرده اند . بازي دنياي كودك است و ما مي توانيم دنياي او را به صورت ظريفي سمت و سو بدهيم .

ميترا ميرفخرايي ، روانشناس باليني